Inspiratiedag: Begeleiden van startende leraren (onderdeel van de Week van de Starter)

Bij een nieuwe stap in onze loopbaan komen er allerlei vragen en uitdagingen op ons pad. Hoe zorg ik ervoor dat ik die volgende stap vanuit kracht en vertrouwen tegemoet kan zien? Wat is daarin persoonlijk leiderschap tonen? Hoe heb ik oog voor de groei van de starter en hoe kan ik vanuit verbinding samen meer bereiken, met minder moeite? Deze en andere vragen komen aan de orde in deze inspirerende keynote.
 

Over de spreker

Gabriël Anthonio is een ervaren bestuurder, wetenschapper en auteur van meerdere beststellers op het gebied van leiderschap en persoonlijke ontwikkeling. Hij weet niet alleen het verstand maar vooral het hart van zijn gehoor aan te spreken. Naast theorie richt hij zich vooral op de praktijk en krijgen deelnemers ook handvatten mee voor de praktijk van alle dag.

In het onderwijsakkoord Samen voor sterk onderwijs (2022) is aangegeven dat er de komende jaren flink ingezet wordt op de begeleiding van startende leraren. Begeleiding wordt gezien als belangrijk instrument voor het behoud van startende leraren en het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs, mits goed vormgegeven en meerjarig aangeboden. Onderzoek van onder andere de Rijksuniversiteit van Groningen heeft inzicht gegeven in de effectiviteit van begeleidingsarrangementen van starters en daaruit zijn vijf criteria naar voren gekomen waaraan begeleidingsarrangementen moeten voldoen. Hans en Marcelle duiden de vijf criteria als startpunt van een leven lang leren aan de hand van de BSL ontwerptool.  
 

Over de sprekers

Marcelle Hobma is ruim 30 jaar werkzaam in en voor het vo en mbo. Zij combineert een drietal functies. Als projectleider zij-instroom van de VU-Lerarenacademie werkt ze samen met projectleiders van andere lerarenopleidingen aan de totstandkoming en doorontwikkeling van inductiearrangementen en flexibele trajecten voor zij-instromers. Daarnaast heeft ze leiding aan het project RAP Groot-Amsterdam & Zuid – Kennemerland. Tenslotte is ze ook programmamanager ROSA (Regionale opleidingsschool Amstelland e.o.).

Hans van der Linden is vanaf 1981 werkzaam in het onderwijs (PO,VO) en de laatste 16 jaar als coordinator van de ROWF, een 'grote' opleidingsschool in Noord Holland. Vanuit die functie betrokken bij het platform samen opleiden en professionaliseren, en landelijke ontwikkkelingen op het gebied van samen opleiden en inductie.

Kristin Vanlommel stelt de vraag hoe we begeleidingsprogramma's voor startende leraren duurzaam kunnen ontwerpen en inzetten en gaat samen met de deelnemers op zoek naar antwoorden. Theorieën over duurzame onderwijsinnovatie worden besproken aan de hand van praktijkvoorbeelden rond startende leraren. Ze vertrekt van een integrale aanpak waarin ook gekeken wordt naar het belang en de invloed van visie, cultuur, structuur en beleid.
 

Over de spreker

Dr. Kristin Vanlommel is lector ‘Organiseren van Verandering in Onderwijs’. Ze plaatst het veranderproces als studieobject centraal: hoe kunnen we veranderprocessen in onderwijs organiseren, hoe kunnen we leren van veranderingen en wat hebben (teams van) professionals hiervoor nodig? Kristin werkt ook als gastprofessor aan de Universiteit Antwerpen. Ze ondersteunt (docenten)teams bij innovatieprojecten en heeft jarenlange ervaring met professionaliseringstrajecten voor schoolleiders rond schoolontwikkeling. Kristin bouwde internationale netwerken uit, zo is ze bestuurder van het International Congress for School Effectiveness and Improvement (ICSEI).

Tijdens deze sessie van Gerald Steverink staat de visie centraal: de visie op onderwijs, de visie op het lerarenberoep en de visie op (de begeleiding van) startende leraren. In een activerende bijeenkomst wordt, door het ontdekken van kernwaarden, nagedacht over visie op de ontwikkeling en begeleiding van startende leraren.

Over de spreker

Gerald Steverink houdt zich als trainer en lerarenopleider aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) bezig met de professionalisering van docenten. In de periode 2014-2019 was hij projectleider in de regio Nijmegen van het landelijke project Begeleiding Startende Leraren (BSL). Dit project heeft geleid tot de publicatie Begeleiding startende leraren 2014-2019. Namens de VO-raad geeft hij vorm en inhoud aan een landelijk leernetwerk BSL.

Te veel starters verlaten vroegtijdig het onderwijs en dat kunnen we ons met het oplopende lerarentekort niet permiteren. Het aantrekken en behouden van starters is een kwestie van goede begeleiding én goed personeelsbeleid. Piety Runhaar gaat in deze sessie in op drie thema's: het belang van HRM, wat het precies is en de rol van de leidinggevende. Met de kennis en ervaring van onderzoeken van BSL-trajecten schetst ze waar scholen tegenaan lopen. Zorgen dat er meer dialoog is over de uitvoering van hrm-beleid in school en zorgen dat leidinggevenden voldoende kennis over hrm-beleid hebben, geeft starters een ‘zachtere landing’ in het onderwijs.

Over de spreker

Piety Runhaar studeerde sociale en organisatiepsychologie aan de Universiteit Utrecht waarna ze haar loopbaan begon als trainer bij de Koninklijke Marechaussee. Daarna werkte Piety 8 jaar bij KPC Groep als senior consultant waar ze scholen adviseerde over hrm-beleid, professionalisering en verandermanagement. In 2008 promoveerde ze aan de Universiteit Twente op het onderwerp ‘het bevorderen van de professionele ontwikkeling van docenten’. Inmiddels is ze ruim 14 jaar universitair hoofddocent aan respectievelijk Universiteit Twente en Wageningen Universiteit met als specialisatie hrm-beleid in onderwijs.

In deze interactieve sessie ga je aan de hand van gesprekskaarten met elkaar in gesprek over het samenbrengen van beleid naar praktijk. Wat is er ingericht om jouw ontwikkeling te faciliteren? En hoe creëer je het goede gesprek over het onderwijs op school en wat jouw bijdrage daaraan is?

De professionele dialoog is essentieel om ontwikkeling van starters vorm te geven. Denk daarbij aan de dialoog met collega's, je begeleiders en je leidinggevende. Tijdens de sessie gaan deelnemers met elkaar op zoek naar manieren om praktijk en beleid t.a.v. begeleiding en ontwikkeling dichter bij elkaar te brengen door met elkaar uit te wisselen over vragen als: hoe maken jullie op school ruimte voor ontwikkeling? Wat werkt? Wat vraagt dit van jou?

Deze workshop wordt georganiseerd door Voortgezet Leren.

Mentoren zijn ervaringsdeskundigen, zij hebben zelf de stap als zij-instromer naar het onderwijs gezet en deze weg succesvol afgelegd.  Eenmaal bevoegd, zijn ze de perfecte match in het  ondersteunen van nieuwe zij-instromers. Een mentor heeft een heel eigen rol en is complementair aan de begeleiding vanuit de school en opleiding binnen SO&P. 

Tijdens deze activerende workshop, begeleid door Irma Nentjens, gaan we met elkaar in gesprek over hoe je deze extra begeleidingscapaciteit binnen je  eigen school kunt organiseren. We gaan in op hoe mentoring de werk-studie-privébalans van de starters kan optimaliseren om zo uitval te voorkomen. Tenslotte zoomen we in op het loopbaanperspectief van de mentoren. Aan het eind van deze workshop weet je hoe je mentoring op jouw school vorm kunt geven en wat daar voor nodig is.

Over de spreker

Onderwijs is de rode draad in het leven van Irma Nentjes. Al vanaf de basisschool wist ze dat ze lerares wilde worden. Irma heeft eerst 5 jaar voor de klas gestaan als docent Frans en met regelmaat ingevallen in het basisonderwijs. Daarna heeft ze bij Nuffic zich 15 jaar beziggehouden met internationalisering van onderwijs. De laatste 5 jaar als projectleider voor de vakken Frans en Duits. Eén langlopend traject bestond uit het werven, plaatsen en begeleiden van Frans- en Duitstalige mensen in een zij-instroomtraject. Zij fungeerden als vraagbaak en schokdemper, want de confrontatie met de Nederlandse onderwijscultuur is vaak groot. Sinds januari 2023 werk ze als beleidsadviseur Onderwijsarbeidsmarkt bij het CAOP en daarnaast werkt ze voor VOION en de Stichting van het Onderwijs.