Dat je als schoolleider of bestuurder geregeld het gesprek aangaat over je eigen handelen en rol, is voor sectordirecteur Jan Triepels de normaalste zaak van de wereld. “We verwachten van onze leraren dat ze een leven lang leren, dan moet je dat als schoolleider ook doen. Niet alleen omdat je een voorbeeldrol hebt te vervullen. In het onderwijs, in deze mensintensieve sector, ben je zelf je belangrijkste instrument. Dat moet je goed onderhouden.”
Coaching voor ‘kneuzen’?
Algemeen Periodieke Coaching, de APC. Dat je geregeld het goede gesprek aangaat over bijvoorbeeld je leiderschapsstijl of een werksituatie. Dat is volgens Jan de ideale situatie voor het voortgezet onderwijs. Ook omdat die omgeving steeds complexer wordt en er ontzettend veel wordt verwacht van schoolleiders en bestuurders. “Het is helaas jammer dat in het voortgezet onderwijs coaching nog vaak wordt gezien als iets voor ‘kneuzen’, als laatste redmiddel bij een probleem. Maar juist het tegenovergestelde is het geval. Ik vind het van kracht getuigen als je durft te zeggen: ‘ik ben nog niet volleerd.’ Het is eigenlijk vrij eenvoudig. Als je weet wie je bent en waar bepaald gedrag vandaan komt, dan kun je jezelf daar heel gericht op verbeteren. Dan kun je echt leidinggeven aan jezelf.”
Leerlingen ondersteunen, mensen ontwikkelen
De sectordirecteur bovenbouw van het Montessori College Nijmegen was zelf coachee, volgde zes jaar geleden de opleiding tot VO-managementcoach, is al meer dan vijf jaar regiocoördinator voor VO-managementcoach en hij coachte talloze schoolleiders. “Ik ben ooit begonnen als docent omdat ik leerlingen wilde ondersteunen in hun groei. Dat heeft zich voortgezet in mijn rol als schoolleider en als coach: mensen faciliteren in hun professionele en persoonlijke ontwikkeling. Als docent vond ik het al fascinerend hoe leerlingen zich ontwikkelen. Als coach vind ik het fascinerend te zien hoe in gesprekken mensen zich ontwikkelen. En ook hoe jij je als coach ontwikkelt. Coaching is namelijk altijd wederkerig. De coach en de coachee leren allebei, verwerven alletwee nieuwe inzichten.”
Terugkerende thema’s
Dat Jan zich graag inzet voor meer coaching in het voortgezet onderwijs, heeft alles te maken zijn eigen ervaring als beginnend schoolleider. “Je bent onzeker, maar vind dat je toch alles moet weten. Dat schuurt natuurlijk omdat je niet alles kunt weten. Ik vond het destijds heel prettig om mijn dilemma’s en onzekerheden te kunnen toetsen bij een ervaren collega. En de thema’s waar ik toen mee worstelde, zie ik nu ook weer voorbij komen bij mijn coachees. Vaak begint het met een kwestie over het over het werk, maar het gaat natuurlijk altijd om de onderliggende vraag. Wat maakt mij bijvoorbeeld nu zo boos in een bepaalde situatie en hoe kan ik daar beter mee omgaan? Dat zijn mooie vragen en als je daar aan durft te werken, dan ontwikkel je persoonlijk leiderschap. En wie handelt vanuit persoonlijk leiderschap, is op zijn best.”
Basisbagage van de coach
Het goed begeleiden van coachees vereist behoorlijk wat van een coach. En dan niet alleen kennis van de achterliggende theorieën en modellen. “Het zit in de genen van deze sector om direct met een oplossing te komen voor de ander, of dat je het beter weet”, begint Jan. “Dat moet je als coach direct afleren. Het gaat er juist om dat je coachee zelf het eigen antwoord vindt. En een tweede belangrijke eigenschap is, is dat je oprecht en zonder vooroordeel kunt luisteren naar de ander. Dat is veel lastiger dan je denkt omdat je als coach ook je eigen drijfveren en je eigen perspectief op de werkelijkheid meeneemt. Maar het is juist essentieel dat je als coach volledig gericht bent op het verhaal van de ander. Daar begint het mee. Het verhaal van de ander.
Meer informatie
Via de VO-academie kunnen schoolleiders en bestuurders kosteloos gebruik maken van een VO-managementcoach. Zin om de eigen ontwikkeling te versnellen? Bekijk de coaches en ga direct aan de slag. In deze video delen 4 coachees hun ervaringen met onze VO-managementcoaches.