Recensie door Lars van Zanten (Teamleider Da Vinci College)

Het boekje 'Communicatie-intelligentie' vat in zo'n 150 bladzijdes de '7 Life Languages' samen, een in de Verenigde Staten ontwikkelde theorie die zou helpen met communiceren. Voorbeelden hiervan zijn de mover (die buiten de gebaande paden denkt), de influencer (maakt makkelijk contact en moedigt anderen aan) en de contemplator (denkt, denkt, en denkt nog een keer). Hoewel gepoogd is om aanpassingen te maken naar de Nederlandse mentaliteit, komt het nog steeds erg Amerikaans over. Daarnaast slaat het vaak zaken plat: het taalgebruik moedigt de gedachte aan dat iemand nu eenmaal zo is. Tenslotte is ook dit managementboek op zichzelf beperkt bruikbaar: het voelt vooral als een aanmoediging om (al dan niet samen met een team) de bijbehorende test te maken en een coachingstraject in te stappen.

Het sterkste inzicht kwam wat mij betreft naar voren in het derde en laatste deel, waarbij communicatie in de werkomgeving wordt vergeleken met de 'lucht' die voor productiviteit zorgt: "Wanneer communicatie niet goed geïnterpreteerd en begrepen wordt, wordt de lucht muf, ongezond, giftig en chaotisch. Bij een dergelijke bedrijfscultuur breekt bij iedereen het zweet uit, van de directiekamer tot in de kantine. Maar wanneer de lucht wordt gefilterd door wederzijdse, positieve, op karakter gebaseerde communicatie, ademt iedereen makkelijker omdat mensen elkaar begrijpen." Maar heb je daar daadwerkelijk deze zeven 'life languages' voor nodig? Wat mij betreft niet. 

 

 

Zonder een sterk karakter geen effectieve communicatie 

 

Door Bert Peene

Volgens wijlen Peter Drucker, bekend geworden als schrijver, hoogleraar en consultant op het gebied van organisatieleer en management, is tachtig procent van alle managementproblemen het gevolg van gebrekkige communicatie. Het stevige percentage daargelaten, mag deze observatie intussen gerust als een enorme open deur beschouwd worden. Desondanks is het fenomeen communicatieruis nog net zo actueel als ooit tevoren. Dat maakt ruimte voor steeds weer nieuwe theorieën, modellen en ‘succesformules’. Bijvoorbeeld de 7 Life Languages, een instrument dat in de VS ontwikkeld is door het echtpaar Fred en Anna Kendall en dat met name een betere afstemming tussen mensen en daardoor effectievere onderlinge contacten belooft.

‘Vergeet alles wat je geleerd en gelezen hebt over communicatie,’ schrijft Floot de Ruiter bij wijze van inleiding op zijn boek ‘Valueframing’ (2011). ‘Alles wat uitgaat van een doel, een boodschap of een imago, dat zo effectief mogelijk moet worden overgebracht. Vertrouw op je natuurlijke gaven en het besef dat werkelijke communicatie begint met inlevingsvermogen.’ Die tekst zou zonder veel aanpassingen ook gebruikt kunnen worden voor Kendalls ‘Communicatie-intelligentie’.

Het instrument is gebaseerd op het idee dat mensen verschillen in hoe ze communiceren. Inzicht krijgen in de verschillende communicatiestijlen die er zijn én de stijl die je zelf bij voorkeur hanteert, levert winst op in zowel persoonlijke als professionele relaties. De basis wordt gevormd door drie gedragscategorieën of intelligenties: kinetisch/actiegericht, emotief/voelend en cognitief/denkend. Bij deze intelligenties horen zeven ‘life languages’ of communicatiestijlen. Bij kinetisch/actie zijn dat de Mover en de Doer, bij emotief/voelend de Influencer en de Responder en bij cognitief/denken de Shaper en de Producer.

Laten we even inzoomen op de Responder. Deze stijl zou met name typerend zijn voor (onder meer) leraren. (Kunt u alleen al na het lezen van deze boekbespreking aan de slag). Responders hebben de potentie om veel goeds te bereiken omdat ze diep kunnen meevoelen met mensen. Wanneer ze aanvoelen dat iemand het moeilijk heeft, voelen ze direct compassie en zullen ze met veel zorg en betrokkenheid reageren. De eerste reactie van Responders op situaties in het leven is vanuit gevoel. Daarna komt de actie en dan het denken. Over het algemeen geven ze er de voorkeur aan consensus te bereiken voordat ze een belangrijke beslissing nemen.

De auteurs bespreken vier sleutels voor succesvolle communicatie met Responders:

  1. Beantwoord de filtervraag van de Responder: ‘Ben je echt begaan… me mij en de mensen waar ik om geef?’
  2. Kom tegemoet aan de behoefte van de Responder: onvoorwaardelijke aanvaarding.
  3. Moedig de passie van de Responder aan: een ander een plezier doen en beschermen.
  4. Valideer de sterkste karaktereigenschap van de Responder: compassie.

Natuurlijk heeft een Responder ook kwaliteiten die (verder) ontwikkeld moeten worden. Dat zijn er met name twee: verantwoordelijkheid nemen en prioriteiten stellen. Objectiveren, het niet persoonlijk maken is een gewoonte die de Responder onvoldoende heeft maar wel moet worden aangeleerd. Verder bespreken de auteurs nog veelvoorkomende stress-signalen, leiderschapskenmerken en geven zij concrete aanwijzingen voor de communicatie met Responders.

Elke Life Language is een aparte communicatiestijl. Dat betekent dat de talen niet door elkaar lopen, maar dat elke taal op zichzelf staat. In het dagelijks leven switchen we meestal onbewust tussen talen in onze zoektocht naar contact en onze pogingen hem of haar te begrijpen. We communiceren echter vooral vanuit de talen waarop we hoog scoren; talen waarvoor we een lagere voorkeur hebben, begrijpen we veel minder. In ieder geval heeft iedereen een persoonlijk en/of professioneel communicatieprofiel ofwel een KLLP. Zo’n KLLP kunt u zelf maken – beschikbaar op het internet – maar dat kost geld. U voelde dat waarschijnlijk al wel aan. Er zijn immers maar weinig auteurs die zo’n test gratis ter beschikking stellen.

Daarmee zijn we aangekomen op wat ik een serieus punt van kritiek vind. Je wordt als lezer lekker gemaakt met een veelbelovend instrument, maar mag het alleen tegen betaling bespelen. Eigenlijk zou je het een soort boerenbedrog kunnen noemen. Maar voor wie het glas ook in dit geval half vol is, resten voldoende interessante inzichten. Bijvoorbeeld dat je alleen succesvol kunt zijn in (werk)relaties als je niet alleen vloeiend kunt communiceren maar ook een volwassen karakter hebt. Met name dat laatste sluit prima aan bij andere, meer relevante literatuur, zoals Jacqueline Brassey’s boek ‘Authentiek zelfvertrouwen’. Daarin geen instrument (dat tegen betaling te verkrijgen is), maar een aantal concrete stappen die ervoor moeten zorgen dat je als professional, dus ook als leidinggevende, sterker in je schoenen staat; en dus meer kunt bereiken. Alleen is dat boek wel een stuk minder toegankelijk. Je moet al lezend even doorbijten.

‘Communicatie-intelligentie’ is overigens geen vertaling van Kendalls boek, maar een bewerking door acht Nederlandse auteurs.

Bert Peene is free lance docent en schrijft als journalist voor Managementboek Magazine en het VO Magazine.

Blijf op de hoogte