Monitoringsonderzoek professionele ontwikkeling

Ondanks corona hoge deelname aan professionaliseringsactiviteiten, maar aandacht voor starters blijft nodig

Nagenoeg alle schoolleiders en bestuurders ondernamen activiteiten die in het teken stonden van hun professionele ontwikkeling en ze zijn over het algemeen tevreden over de ruimte die zij hiervoor vanuit hun leidinggevende krijgen. Maar ook dit jaar bleek corona invloed te hebben op de professionalisering en kreeg meer dan de helft van de starters geen gedegen inwerkprogramma. Dat zijn enkele uitkomsten uit het monitoringsonderzoek 2021 van de VO-academie en het Schoolleidersregister VO (SRVO), uitgevoerd door het Kohnstamm Instituut en Oberon. Lees hieronder de belangrijkste conclusies of download het volledige onderzoeksrapport.
 

Focus op professionalisering 

Over het algemeen zijn schoolleiders en bestuurders tevreden over de aandacht die er is voor professionalisering en de ruimte die hen wordt geboden. Schoolleiders richten zich in hun professionaliseringsactiviteiten vooral op de leiderschapspraktijk van leidinggeven aan de schoolontwikkeling (65%), op de voet gevolgd door leidinggeven aan de ontwikkeling van medewerkers en leidinggeven aan onderwijskwaliteit. Wat betreft persoonlijke kwaliteiten zijn schoolleiders vooral gericht op cognitieve kwaliteiten (zoals probleemoplossende expertise) en sociale kwaliteiten (onder andere emotionele sensibiliteit) tijdens de professionaliseringsactiviteiten afgelopen schooljaar. In lijn met de uitkomsten uit de vorige meting blijken tijdgebrek, werkdruk en de waan van de dag de grootste belemmeringen voor focus op professionele ontwikkeling.

Impact van corona  

De onderzoeksresultaten laten zien dat de coronacrisis impact had op de professionele ontwikkeling van negen op de tien schoolleiders en bestuurders. Zo laat het onderzoek een verschuiving zien naar meer individueel gerichte professionaliseringsactiviteiten. In tegenstelling tot de vorige meting zijn de meest genoemde activiteiten voor professionalisering zelfstudie, learning-on-the-job en netwerkleren. Deze uitkomsten bevestigen het beeld uit het kwalitatieve monitoronderzoek dat in 2020 is uitgevoerd. Schoolleiders en bestuurders benoemden in interviews dat zij - meer dan voorheen - intern gericht waren om te leren. Ook vertelden ze dat zij hun professionele ontwikkeling vooral vorm gaven op basis van inzichten binnen het eigen netwerk en de eigen organisatie. Het is waardevol om - wanneer de situatie dat toelaat - meer buiten de school te werken aan de professionele ontwikkeling en met en van collega’s van andere scholen te leren.
 

Over het monitoringsonderzoek  
Sinds 2014 onderzoekt de VO-academie samen met het SRVO op welke manier schoolleiders en bestuurders werken aan hun professionele ontwikkeling en welke ontwikkelbehoeften er in de sector zijn. De monitor bestaat zowel uit kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeken. In samenwerking met het Kohnstamm Instituut en Oberon is in 2021 een enquête uitgezet waar 557 schoolleiders en 113 bestuurders uit het voortgezet onderwijs aan meewerkten. De resultaten geven een beeld van de stand van zaken en vormen de basis voor toekomstige professionaliseringsactiviteiten.

Door- en uitstroom schoolleiders  

Om te peilen in hoeverre de aanwas en kwalitatief hoogwaardige vervanging van schoolleiders een aandachtspunt is, is er voor het eerst een vraag hierover gesteld in het monitoringsonderzoek. Iets meer dan de helft van de schoolleiders geeft aan dat er binnen hun organisatie schoolleiders stoppen. Ongeveer de helft hiervan heeft of voorziet problemen met het vervullen van vacatures in de schoolleiding. Daarnaast laat het monitoringsonderzoek zien dat er op dit moment (te) weinig aandacht is voor het begeleiden van starters: slechts twee op de vijf schoolleiders en bestuurders kreeg bij de start van hun nieuwe functie een (degelijk) inwerk- en begeleidingsprogramma’s. Schoolleiders die op een gedegen manier worden ingewerkt blijken sneller inzetbaar en hebben minder kans om uit te vallen. Met het oog op de uitstroom van schoolleiders is goede begeleiding van startende schoolleiders dus van extra groot belang. De VO-academie zet de komende jaren in op extra aandacht voor de start, onder andere door de jaarlijkse Week van de Starter.
 

Beroepsstandaard  

De Beroepsstandaard Schoolleiders VO is (enigszins) bekend bij 80% van de schoolleiders, in meerderheid bij de eindverantwoordelijk schoolleiders. Tweederde van deze groep gebruikt de beroepsstandaard, met name voor hun eigen professionele ontwikkeling en voor ontwikkelgesprekken. Winst valt te behalen in de bredere toepassing van de beroepsstandaard, zoals bij professionaliseringsactiviteiten zoals opleidingen, leernetwerken en aanbod van huisacademies, en bij werving en selectie of interne doorgroei. SRVO deelt de komende maanden voorbeelden van toepassing van de beroepsstandaard ter inspiratie.
 

Meer weten?

Download het volledige onderzoeksrapport. Voor meer informatie over de monitor kunt u contact opnemen via info@vo-academie.nl.