Terugblik Inspiratiedagen in de Week van de Starter
Bij een nieuwe stap in onze loopbaan komen er allerlei vragen en uitdagingen op ons pad. Hoe zorg ik ervoor dat ik die volgende stap vanuit kracht en vertrouwen tegemoet kan zien? Wat is daarin persoonlijk leiderschap tonen? Hoe heb ik oog voor de groei van de starter en hoe kan ik vanuit verbinding samen meer bereiken, met minder moeite? Met deze vragen trapte prof. Gabriël Anthonio de eerste Inspiratiedag af in het kader van de Week van de Starter.
De lezing ging over het vergroten van je effectiviteit vanuit persoonlijk leiderschap. Hoe houd je verbinding met je team en medewerkers? Om het maximale uit leiderschap te halen moet je bij jezelf beginnen volgens Anthonio. Daar horen vragen bij zoals: Wat zijn mijn kernwaarden, overtuigingen en idealen? Hoe verbind ik die met de context, de organisatie?
Gabriël Anthonio is een groot voorstander van het stilstaan bij elkaar om aan je eigen en gezamenlijke verhaal te werken. Hiermee kun je voorkomen dat leiderschap vooral ik-gericht wordt. Het leven praat immers ook terug. Bekijk ook hierboven de VO-praat met Gabriël Anthonio als je meer wilt weten over zijn kijk op leiderschap.
Naar duurzame begeleidingsprogramma’s
Na de lezing van Gabriël Anthonio en de lunch was het tijd voor de workshops. In één van de workshops stelde Prof. Kristin van Lommel de vraag hoe we begeleidingsprogramma’s voor startende leraren duurzaam kunnen ontwerpen en inzetten. Tijdens de workshop ging zij met deelnemers opzoek naar antwoorden op deze vraag. Theorieën over duurzame onderwijsinnovatie werden besproken aan de hand van praktijkvoorbeelden over startende leraren. “Tijdens de workshop kwam er veel informatie op je af over duurzame begeleidingsprogramma’s. Eén van de dingen die ik uit de workshop haal, is dat verschillende aspecten moeten kloppen wil je een goed en duurzaam begeleidingsprogramma opzetten. De visie, de mensen moeten kloppen en zo waren er nog een aantal voorwaarden". Désirée Wolve, schoolopleider op het Buitenhout College, refereerde hiermee naar prof. Van Lommel die de nadruk legt op een integrale aanpak, waarin ook gekeken wordt naar het belang en de invloed van visie, cultuur, structuur en beleid.
Omgaan met tegenslag
Op vrijdagochtend begonnen we de tweede Inspiratiedag met een lezing van Joseph Oubelkas over omgaan met tegenslag. Hij werd in Marokko op 24-jarige leeftijd onterecht tot tien jaar celstraf veroordeeld. Na zijn vrijlating besluit hij de verhalen van zijn tijd in de Marokkaanse gevangenissen en de vele brieven van zijn moeder te verwoorden in een roman. Wat doet dit met je als mens? En welke lessen kun jij als startend onderwijsprofessional meenemen? De ervaring van zijn onterechte gevangenschap en de lessen die hij daaruit leerde deelde hij op een levendig manier, met veel enthousiasme en humor.
Weetnietkunde: omgaan met onzekerheid en het niet-weten
Na de aangrijpende lezing van Joseph Oubelkas en de lunch kon men in de middag deelnemen aan één van de vele workshops. Zoals de workshop Weetnietkunde van drs. Willem de Vos, van origine theoloog en in het verleden werkzaam als leraar en rector-bestuurder in het voorgezet onderwijs.
De werkelijkheid duwt ons soms met de neus op feiten die we niet (helemaal) begrijpen. De meeste mensen hebben een hekel aan onzekerheid; we zijn gewoontedieren opzoek naar controle en zekerheid. Maar onzekerheid en niet-weten verbeten te lijf gaat kan contraproductief zijn, waardoor een situatie alleen maar beroerder wordt. Drs. Willem de Vos begon de workshop met inzicht te geven in de meest voorkomende reflexen die mensen vertonen in situaties van niet-weten en onzekerheid. Dat zorgde voor veel herkenning onder de deelnemers; denk bijvoorbeeld aan het compenseren door op een overdreven manier structuur aan te brengen in je werk. Na de valkuilen ging Willem de Vos in op de mogelijkheden, om als schoolleider, op een positieve manier met het niet-weten en onzekerheid om te gaan. Eén van de deelnemers aan de workshop was Jacolien Annema, teamleider op het Tabor College Werenfridus in Hoorn: “Ik vond het heel verhelderend en mooi aansluiten op hetgeen waar we in de dagelijkse praktijk mee te maken hebben. Dat het heel belangrijk is dat je voortdurend naar jezelf blijft kijken en dat je je ook bewust bent van wat jouw eigen mechanismes zijn om met onzekerheid of niet-weten om te gaan. Op het moment dat je in bepaalde situaties ergens tegenaan loopt, je bewust wordt van je eigen reflexen en valkuilen, zodat je daaraan kunt werken in het team”.
Aan de slag met uitdagende situaties
Omgaan met dilemma’s in moeilijke situaties is een kunst en een uitdaging die je kunt oefenen. Tijdens de workshop van trainingsactrice Maureen Parinussa oefenden (beginnende) leidinggevenden het houden van moeilijke gesprekken met docenten en hoe ermee te starten. Want hoe begin je een gesprek en hoe ga je met reacties om die je niet verwacht? Dit dilemma tackelen kan op verschillende manieren. Voorbeelden uit de eigen praktijk werden als case gebruikt. Belangrijke lessen zijn luisteren wat de ander zegt, stiltes laten vallen, empathie tonen en ook kijken naar het non-verbaal gedrag van de ander. Dit helpt om tijdens een moeilijk gesprek keuzes te maken in je aanpak, je zo ook niet uit het veld te laten slaan en/of je doelen bij te stellen. “Je bewust zijn dat je niet te snel in de actiemodus moet schieten, is een les die ik al wel wist maar waar je met deze workshop weer op geattendeerd wordt”, zegt Paul Bloemers van het Krimpenerwaard College uit Krimpen aan den IJssel.
