“Hoe ver ga je met digitalisering en met AI? Daar moeten we wel over nadenken"

Stichting Keizer Karel wil zijn leerlingen optimaal voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst. En dat die toekomst digitaal is beseffen ze daar heel goed. Ontwikkelingen rondom digitalisering brengen ook uitdagende vraagstukken met zich mee. Deelnemen aan het leertraject Regie op Digitalisering ‘23/’24 zag Arend Smit, bestuurder van Stichting Keizer Karel, als een kans om te kunnen aanhaken bij actuele ontwikkelingen op digitaal gebied. 

Tot de stichting behoren twee scholen: het Keizer Karel College in Amstelveen en het Alkwin Kollege in Uithoorn. “We zijn daar bezig met AI en het Normenkader Informatiebeveiliging en Privacy. Wij zijn niet zo’n groot bestuur en dan is het heel belangrijk dat je precies weet wat er speelt”, vertelt Smit. 

Aanhaken bij ontwikkelingen 

De scholen binnen de stichting werken in twee omgevingen: Google en Microsoft. Daar liggen onderwijskundige keuzes aan ten grondslag. Het voeren van regie op deze omgevingen vindt Smit soms wel lastig. “De scholen zijn gewend ermee te werken, dus ik vind ook dat je dat moet respecteren. Maar digitale veiligheid speelt een grote rol. We zijn al heel lang bezig met een functionaris gegevensbescherming om het proces goed te bewaken en vooral om het bewustzijn in de scholen rondom informatiebeveiliging en privacy te vergroten. Dat is nog best ‘een ding’. Samen met het hoofd ICT en het hoofd bedrijfsvoering proberen we aan te haken bij alle ontwikkelingen. We volgen goed wat de VO-raad op dit gebied zegt en proberen daarin te participeren.” Het participeren en professionaliseren doet Smit dan ook graag via leertrajecten, zoals het leertraject Regie op Digitalisering.  

Bewustwording

In dat tactisch-strategische leertraject komen alle aspecten van digitalisering in het onderwijs aan bod en leer je hoe je in control blijft. Smit merkt op dat hij de insteek van het leertraject als verfrissend heeft ervaren. “Ik moest wel even landen. Het is ‘out of the box’ denken en ook nog eens buiten je comfortzone. Maar ik vind dat juíst leuk.”

"Het belangrijkste vond ik de bewustwording van wat er op ons af komt rondom digitalisering en welke ethische keuzes we daarin gaan maken."

- Arend Smit, bestuurder Stichting Keizer Karel

Naast kleine besturen namen ook grote besturen deel aan het leertraject, zoals Vereniging OMO. Bovendien sloten ICT-strategen en schoolleiders aan. Deze mix aan deelnemers vindt Smit heel waardevol. “Je leert echt van elkaar. Je vraagt naar elkaars aanpak en denkt samen na over digitaliseringsvraagstukken. Het is voor andere mensen ook interessant om deel te nemen, bijvoorbeeld een conrector, schoolleider of hoofd bedrijfsvoering. Die kunnen belangrijke duiding geven, zeker als het praktischer wordt. Maar het belangrijkste vond ik de bewustwording van alles wat er op ons af komt rondom digitalisering en de vraag welke ethische keuzes we daarin gaan maken. Dat kunnen we als individuele scholen of besturen eigenlijk niet zelf. Daar hebben we een koepelorganisatie voor nodig.” 

Hoe ver ga je met AI? 

Het leertraject bestond uit vijf bijeenkomsten, met als terugkerende onderdelen een expertcollege, het werken met een kennistool en intervisie. Smit licht een aantal bijeenkomsten uit die indruk op hem maakten, zoals het Bloom impact lab, de masterclass ethiek van prof. dr. Jeroen van den Hoven en de masterclass van NOLAI over AI. “Tijdens het spelen van het impact scenario van Bloom kijk je vanuit een andere aanvliegroute naar digitale ontwikkeling. Ook Jeroen van den Hoven vond ik erg goed. Hij heeft een ethisch verhaal (over de impact van digitale technologie, zoals AI) wat dit betekent en dat we echt moeten nadenken over wat de consequenties zijn van de keuzes die we maken. Én welke keuzes er allemaal zijn.”  

Ook de AI masterclass van NOLAI was interessant voor Smit. Hij kijkt met interesse naar kunstmatige intelligentie in het onderwijs. “Wat zijn onze belangen als stichting en welke keuzes maken we daarin? Er kan zoveel! Maar hoe ver ga je met digitalisering en met AI? Daar moeten we wel over nadenken. Tijdens het traject ontstonden hele nuttige discussies.” 

Normenkader IBP

Smit geeft als extra tip om in het aankomende leertraject het vernieuwde Normenkader IBP te bespreken. “Ik vind het interessant om te horen wat de stand van zaken is met zo'n normenkader. En wat komt er nog op ons af? Het is altijd fijn om over de actualiteit te horen, ook om te weten waar we op dit moment staan als sector.” 

 

Bewuster betrokken bij digitalisering

Het uitgangspunt van het leertraject is dat de deelnemers met de opgedane kennis en inzichten verder kunnen binnen hun eigen organisatie met een toekomstbestendige visie en strategie op digitalisering. Smit geeft aan dat het bewustzijn binnen de organisatie sinds het leertraject enorm is vergroot: “Ik probeer iedereen die gaat over thema’s als digitalisering en privacy aangehaakt te houden. Het is voor mij erg belangrijk om bij te blijven omdat het houvast geeft in waar we nu staan. We moesten bijvoorbeeld een nieuw platform uitkiezen en we gaan iemand aanstellen die ons helpt bij het Normenkader IBP. Je bent je dan nog bewuster van je keuzes op het gebied van digitalisering. Je kunt het niet alleen als school of bestuur. Je hebt de sector en de overheid nodig om gezamenlijk de veiligheid te borgen en ethische kaders, bijvoorbeeld met betrekking tot AI, te stellen.”

"Het is voor mij erg belangrijk om bij te blijven, omdat het houvast geeft in waar we nu staan."

Een passende strategie 

Al met al kijkt Smit tevreden terug op de lessen die hij heeft meegenomen uit het leertraject en de vertaling van deze lessen binnen Stichting Keizer Karel. “Het is altijd goed om mensen buiten je eigen directe omgeving te ontmoeten en kennis te delen en op te halen. Het eerste wat je doet na zo’n traject is activeren en bewustwording creëren binnen je eigen organisatie. Daarna bekijk je: welke kaders gaan we stellen en welke uitgangspunten gaan we hanteren? En in hoeverre wijkt dat af van de landelijke standaard? Zo kom je gaandeweg tot een invulling van een strategie die past bij jouw organisatie en bij jouw organisatiestructuur.”