Recensent: Carin Gabriels, afdelingsleider Pieter Zeeman Lyceum, Zierikzee

 

Dit boek is een inspirerend naslagwerk waarbij leiderschap vanuit verschillende invalshoeken wordt benaderd. Hierbij ben jij als leidinggevende steeds het uitgangspunt; hoe beter jij jezelf kent in verschillende situaties, hoe beter jij jouw leiderschap kunt vormgeven zoals je dat wilt.

Het mooie aan het boek is dat het helder van structuur en goed leesbaar is, voorzien van concrete voorbeelden en handvatten, wetenschappelijke theorieën en verwijzingen naar extra materiaal.

Om het boek echt tot zijn recht te laten komen, vereist het wel van jou als lezer dat je tijd neemt voor zelfreflectie naar aanleiding van inspiratievragen en tijd om te oefenen met de nieuwe inzichten die je kunt opdoen door het lezen van de tips. Het boek dwingt je als het ware om stil te staan bij jezelf en te kijken naar je eigen handelen.

Ik vind dit boek zeker een aanrader. Het zet je aan tot reflectie en het biedt daarbij ook handvatten om je verder te laten leren op die punten waar jij dit wenselijk vindt.

Echter, het is best lastig om een goed beeld van jezelf te hebben, daarom blijft het spiegelen met anderen die jou in bepaalde situaties zien acteren wel een must. Want zelfreflectie terwijl je blinde vlekken hebt, is best lastig…

 

 

Recensent: Wouter Vellema, Hoofd bedrijfsvoering & controller Schoonhovens College

Een ambitieuze titel voor leiders die verder willen komen. Leiders die druk zijn en te weinig tijd nemen om te reflecteren kunnen met dit boek direct aan de slag.

Het boek leest makkelijk weg, waarbij de hoofdstukken los te lezen zijn. De vele aspecten van leiderschap worden op een logische wijze gepresenteerd. Eerst wordt het belang van zelfkennis benadrukt, waar kom je vandaan en vanuit welke achtergrond maak je keuzes (persoonlijke drivers)? Vervolgens komen de verschillende aspecten van communicatie, gedrag, teamdynamiek aan bod en hoe je de inzichten omzet in actie. Maar ook de valkuilen, de tegenvallers en het eigen leerproces.

Aan het einde van het boek staat een toepasselijke metafoor over hoe kreeften groeien. Als een kreeft groeit wordt zijn schaal te krap en trekt hij zich terug onder een rots. Hij werpt het pantser af en vormt een grotere. Totdat die ook weer begint te knellen. Het pantser als comfortzone. Als de situaties veranderen, moeten we ook meeveranderen. Bij het afwerpen van het pantser is de kreeft onbeschermd en kwetsbaar. Dat kan ook gelden voor leiders die aan zichzelf werken en een groeiproces doormaken.

Modellen

Het boek is doordesemd met de theorie transactionele analyse van Eric Berne en navolgers. Met praktische voorbeelden komen diverse aspecten van de theorie aan bod, die relevant zijn voor de rol van leider. Toch komen ook andere modellen aan bod, waarvan een aantal niet gangbare, zoals het vierrollenmodel Kantor en de communicatiestijlen van Heron.

Theoretische modellen die passend zijn voor het beschreven leiderschapsaspect komen aan bod, zoals de vijf frustraties van teamwork van Lencioni of de modellen van Kolb of Schein.

Het boek is goed passend voor de onderwijssector, waar (afhankelijk van je achtergrond) voor eenieder wel elementen in zitten die je aan het denken zet. Met de focus op reflectie in het boek zijn de auteurs hier dus goed in geslaagd.

Kanttekeningen

Persoonlijk vind ik de titel te ambitieus, door te stellen dat dit “hét boek” is en ze denken te weten wat ik wil weten en dan alles presenteren. Verder start het boek erg gestructureerd met veel herhalingen over de opbouw. Het boekt tipt aspecten aan, waarbij slechts 9 pagina’s over verandermanagement. Het boek triggert om verder te gaan verdiepen.

Conclusie

Ondanks de kanttekeningen is de conclusie positief. Een lekker vlot geschreven boek, waarin veel aspecten van leiderschap worden belicht in beknopte hoofdstukken, die worden afgesloten met inspiratievragen en de mogelijkheid tot verdere verdieping. Het doel van de auteurs is met name om de leiders uit de automatische reactie (reflex) te krijgen en vanuit zelfbewustzijn een bewuste keuze te laten maken. Deze keuze is vaak kwalitatief beter voor de leider, de medewerker en dus de organisatie. De lezer wordt losgeweekt uit de gangbare patronen.

“Als je altijd doet wat je deed, krijg je wat je altijd kreeg” - Albert Einstein

 

 

Het mensgerichte leiderschap centraal

Door Bert Peene, freelance docent en  journalist voor onder meer Managementboek Magazine en het VO-Magazine

Relationele vaardigheden vormen de basis voor effectief leiderschap. Ze zijn zo belangrijk in je rol als leider dat je er maar beter heel goed in kunt worden. Dat is de boodschap die de auteurs met hun boek over leiderschap-met-impact willen geven. De mens is immers het belangrijkste kenmerk van gezonde en succesvolle organisaties, (zeker) ook in het onderwijs.

Een belangrijke bron van inspiratie tot het schrijven van het boek was de ervaring van beide auteurs dat leiders over het algemeen te weinig tijd nemen om te reflecteren op hun handelen. De dagelijkse beslommeringen vragen simpelweg te veel aandacht om regelmatig stil te staan bij belangrijke vragen als: doe ik steeds de goede dingen en doe ik ze op de juiste manier?

Het pragmatisme dat leiderschapspraktijken vaak kenmerkt, is ongetwijfeld ook ingegeven door een bepaalde handelingsverlegenheid. Anders gezegd: het ontbreken van een relevant reflectiekader. Zelfs wie bekend is met tools als de Leercirkel van Van der Hilst of Manon Ruijters’ ‘Professionele veld’, moet toch nog steeds op zoek naar theorieën en modellen die als toetssteen kunnen dienen voor het beantwoorden van bovengenoemde vragen.

Kats en Wels willen de lezer daarbij helpen door het hedendaagse gedachtegoed over leiderschap op een gestructureerde manier en in heldere taal toegankelijk te maken. Vanuit de overtuiging dat je als leider alleen kunt groeien als je oprecht nieuwsgierig bent naar jezelf, hebben zij hun boek opgebouwd in vier delen:

  1. Ken jezelf als leider
  2. Ken jezelf in interactie
  3. Ken jezelf in context
  4. Leiderschap in actie

De eerste drie delen bestrijken de aandachtsgebieden voor het ontwikkelen van leiderschap die volgens de auteurs het belangrijkst zijn: zelfinzicht, de kwaliteit van je relaties op het werk en verschillende soorten contexten die binnen organisaties voorkomen en wat daarvan de consequenties zijn voor het type leiderschap dat nodig is. Het praktische vierde deel wil de lezer helpen de drie inhoudelijke delen te vertalen naar zijn of haar dagelijkse realiteit. Het staat vol met manieren om de inzichten die je intussen al lezend hebt opgedaan, te laten beklijven.

In elk hoofdstuk behandelen ze een beproefd model of theorie. Ze bespreken waarom en in welke situatie dit model bruikbaar is, waarna zij het toelichten met voorbeelden van leiders die zij in hun eigen praktijk hebben ontmoet. Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met inspiratie-opdrachten en -vragen die de lezers helpen te reflecteren op hun eigen praktijk én met een leeswijzer voor wie wat meer de diepte in wil.

Zo maak je in het eerste deel onder meer kennis met acht verschillende veelgebruikte methoden, zoals de Myers-Briggs Type Indicator (MBTI), Insights Discovery en Management Drives. De auteurs doen nadrukkelijk geen uitspraak over de kwaliteit, validiteit en betrouwbaarheid ervan en dat is jammer, want juist op bijvoorbeeld de validiteit van deze methoden valt nog wel wat aan te merken. Overigens ontbreekt zo’n ‘kwalitatieve’ leeswijzer in alle hoofdstukken. Kat en Wels vertellen hun lezers nadrukkelijk niet wat zij moeten doen. “We bieden je geen standaardrecept, oplossing of stappenplan voor leiderschap”, schrijven ze. “Daar geloven we namelijk niet in. Jij kent jezelf, je team en je omgeving het best en kunt dus zelf het best kiezen wat voor jou werkt. We helpen je dus liever om zélf vorm en inhoud te geven aan je eigen leiderschap.”

Zo bezien kun je het boek inderdaad, zoals de auteurs doen, zien als een leiderschapstraining ‘die je gewoon thuis op de bank kunt volgen’. Een training in mensgericht leiderschap wel te verstaan. Want meer inzicht krijgen in hoe mensen zich ontwikkelen, wat ze nodig hebben, wat hen drijft en hoe ze zich tot elkaar verhouden en relaties onderhouden: dat is volgens Kat en Wels de echte uitdaging van modern leiderschap. Die uitdaging kan met alle modellen, theorieën en voorbeelden die zij in hun boek aanreiken – ze spreken zelf van ‘een snoepwinkel aan mogelijkheden’ – niet anders dan prima resultaten opleveren.

Blijf op de hoogte