We kiezen in onze trajecten bewust voor homogene groepen. We zijn ervan overtuigd dat het interessant is dat de deelnemers dezelfde rollen vervullen in hun scholen. De taken, verantwoordelijkheden en uitdagingen waar zij voor staan zijn dan immers vaak vergelijkbaar. Omdat intervisie in veel trajecten een onderdeel is van het programma herkennen ze ook veel van elkaars ingebrachte casussen.
De VO-academie werkt met een zogenaamde loopbaanwijzer waarbij verschillende fases in de loopbaan onderscheiden worden. Hieronder volgt een overzicht van die verschillende fases en het aanbod dat hierbij passend is.
We zijn overtuigd van het belang om in elke fase van de loopbaan van een schoolleider of bestuurder impulsen aan te brengen. In elke fase van de loopbaan geldt dat er verschillende aspecten met betrekking tot leren zijn: inwerken, blijvend leren en ontwikkelen en benutting van opgebouwde expertise en ervaring (individueel, binnen de school en in de sector) en vervolgens (een eventuele) oriëntatie op de volgende fase. In elke fase is continue ontwikkeling van groot belang. We onderscheiden de volgende fases:
- een docent die zich oriënteert op leiderschap;
- de beginnende schoolleider;
- de meer ervaren middenmanager;
- een middenmanager die zich oriënteert op de stap naar eindverantwoordelijk schoolleider;
- de beginnende eindverantwoordelijk schoolleider;
- de meer ervaren eindverantwoordelijk schoolleider;
- de oriëntatie op de stap naar bestuurder;
- de beginnende bestuurder;
- de ervaren bestuurder;
- de rector-bestuurder.
De docent die zich oriënteert op leiderschap
Oriëntatie op Leiderschap is een programma dat docenten wil stimuleren na te denken over hun leidinggevende ambities. Vragen als ‘past het schoolleiderschap bij mij?’, ‘welke kwaliteiten heb ik te ontwikkelen?’ en ‘wil ik schoolleider worden op mijn huidige school of in een andere context?’ komen voorbij. Door deelname aan het leertraject Oriëntatie op leiderschap krijgen deelnemers inzicht in hun eigen leiderschapskwaliteiten, doen ze ervaring op met leidinggeven en kunnen ze vervolgens een weloverwogen keuze maken voor een volgende loopbaanstap. De VO-academie vindt het belangrijk dat er voortdurend actief en bewust gewerkt wordt aan de eigen ontwikkeling om ‘klaar’ te zijn op het moment van loopbaankeuzes.
De beginnende schoolleider
Van een functie als docent naar een nieuwe rol al teamleider of afdelingsleider is vaak een grote stap. Opvallend genoeg worden starters in een leidinggevende functie (0 tot 2 jaar ervaring) op de meeste scholen nog niet structureel en gericht ingewerkt. Om aandacht te vragen voor en werk te maken van een goede start en goede begeleiding organiseren we onder andere het leertraject Beginnend schoolleider. We staan stil bij (leer)vragen als: hoe ervaar je de start? Hoe vat je je nieuwe rol op? Met welke uitdagingen heb je te maken? En wat weet je al van je eigen leiderschap? De ontmoeting van gelijkgestemden en de herkenning van elkaars uitdagingen zorgen voor onderlinge steun. Leren van en met elkaar staat centraal, o.a. door middel van intervisie waarbij eigen casuïstiek kan worden ingebracht en door de inzet van VO-managementcoaching. VO-managementcoaches zijn schoolleiders en bestuurders die door de VO-academie zijn opgeleid tot gecertificeerd coach en klaar staan om collega’s uit het vo te begeleiden in hun professionalisering.
De ervaren middenmanager
Ervaren middenmanagers of deelverantwoordelijk schoolleiders hebben een belangrijke sleutelpositie in de school; ze verbinden leerlingen, docenten, eindverantwoordelijk schoolleider en de directe schoolomgeving met elkaar. Meer en meer wordt van hen verwacht dat zij samen met betrokkenen het onderwijs naar een hoger plan tillen. Voor deze teamleiders, afdelingsleiders, unitleiders en conrectoren is het dus belangrijk om stil te staan bij hun eigen professionele en persoonlijke ontwikkeling en de tijd te nemen om even afstand te nemen van ‘de waan van de dag’ op school. In het leertraject Leidinggeven in dialoog wordt ingegaan op de vraag hoe je als schoolleider, vanuit de professionele dialoog, inhoudelijk en strategisch vorm kunt geven aan actuele, organisatorische vraagstukken. En hoe je in dialoog blijft met alle verschillende betrokkenen in de schoolorganisatie.
De middenmanager die zich oriënteert op de stap naar eindverantwoordelijk schoolleider
Het leertraject Oriëntatie op eindverantwoordelijk schoolleider is voor de middenmanagers die overwegen om eindverantwoordelijk schoolleider te worden en voor leidinggevenden uit andere sectoren die overwegen om de overstap te maken naar het onderwijs, de zogenaamde zij-instromers. In dit leertraject is met name aandacht voor de inhoud van het vak: wat is er anders dan de huidige rol en wat is nieuw? Er is via de Beroepsstandaard Schoolleiders VO aandacht voor de leiderschapspraktijken en persoonlijke kwaliteiten van de eindverantwoordelijk schoolleider. De opbrengst van het leertraject is het antwoord op de vraag: ‘is de rol van eindverantwoordelijk schoolleider op dit moment de volgende stap in mijn persoonlijke ontwikkeling?’.
De beginnende eindverantwoordelijk schoolleider
Het is vaak zo dat starters in een nieuwe rol niet of nauwelijks stilstaan bij de nieuwe uitdagingen en ontwikkelingen die er nodig zijn. En ook dat er nauwelijks of geen structurele ondersteuning is voor de beginnende eindverantwoordelijk schoolleider. Middels het leertraject Beginnend eindverantwoordelijk schoolleider is dat er wel. De onderwerpen die via experts centraal staan zijn actueel voor deze doelgroep. Bijvoorbeeld: wat is de opdracht voor mijn school? Welk leiderschap past hierbij en hoe begeleid ik de ontwikkelingen en veranderingen in de school? De ontmoeting van gelijkgestemden en de herkenning van elkaars uitdagingen zorgen voor onderlinge steun. Dit leertraject is voor de eindverantwoordelijk schoolleider die net gestart is of maximaal twee jaar ervaring heeft als eindverantwoordelijk schoolleider.
De ervaren eindverantwoordelijk schoolleider
Voor de meer ervaren eindverantwoordelijk schoolleider is het leertraject Strategisch en persoonlijk leiderschap ontwikkeld. De titel van het traject geeft uiteraard richting aan de inhoud. Er is aandacht voor de wijze van strategisch leidinggeven en de persoonlijke waarden die je hebt als eindverantwoordelijk leidinggevende. Je krijgt ook inzicht in de flexibiliteit en wendbaarheid van de schoolorganisatie en hoe jij daarmee om wil gaan. Het traject levert ook meer inzicht op in de eigen professionele identiteit als leider.
De oriëntatie op de stap naar bestuurder
Voor eindverantwoordelijk schoolleiders die de serieuze ambitie hebben om bestuurder te worden is er het leertraject Oriëntatie op besturen. Tijdens dit leertraject maak je kennis met verschillende facetten van het beroep van bestuurder en krijg je inzicht in de wijze waarop je persoonlijke kwaliteiten daarbij aansluiten. Thema’s die centraal staan zijn de rol en positie van de bestuurder, de verantwoordelijkheid van de bestuurder en de relatie ten opzichte van de Raad van Toezicht. Het beroepsprofiel voor bestuurders vormt de ruggengraat van dit traject.
De beginnende bestuurder
Om bestuurders met maximaal twee jaar ervaring in deze rol te faciliteren bieden wij het leertraject Beginnend bestuurder aan. Tijdens dit traject vorm je een realistisch beeld van het beroep van bestuurder en krijg je inzicht in de kwaliteiten die je bezit om deze functie uit te oefenen. Je krijgt kennis en inzichten aangereikt door experts op het gebied van besturen. De inzichten die je hieruit opdoet, verbind je vervolgens aan je eigen werkcontext door middel van intervisie, waarin je uitdagingen en dilemma’s met anderen in het traject bespreekt.
De ervaren bestuurder
Voor de ervaren bestuurder die zich verder wil professionaliseren bieden wij Collegiale bestuurlijke visitaties aan. Door deel te nemen aan een visitatie bij een collega-schoolbestuur ontdek je hoe andere onderwijsbestuurders denken en handelen. En omgekeerd kun je als ontvangend schoolbestuur leren van de gerichte feedback van de leden van een visitatiecommissie. Door een uitgebreide zelfevaluatie (de basis van de visitatie) en gerichte feedback vanuit verschillende belanghebbenden zoals ouders en medewerkers, krijgt het leren en verbeteren binnen een schoolbestuur een nieuwe impuls. En met een visitatie kun je laten zien dat je in staat bent zelf het eigen werkterrein te beoordelen en de kwaliteit van je functioneren en morele kompas te bewaken.
De rector-bestuurder
De rol van rector-bestuurder, soms directeur-bestuurders genaamd, is vaak best complex omdat je twee petten op hebt: die van rector en die van bestuurder. Je bent als leidinggevende zowel eindverantwoordelijk als schoolleider en als bestuurder. Tijdens het leertraject Rector-bestuurder komen verschillende inhoudelijke onderwerpen aan bod waar een rector-bestuurder mee te maken heeft, zoals de dubbele pet, de interne samenwerking, je rol bij het leidinggeven aan de professionele schoolcultuur en de doorontwikkeling van de organisatie. Tijdens intervisiesessies met andere rector-bestuurders worden uitdagingen en dilemma’s besproken. Daarnaast is er veel ruimte voor het delen van ervaringen en netwerken met anderen uit deze doelgroep.