Aanleiding
In het sectorakkoord VO 2014-2017 is de ambitie vastgelegd dat er op scholen sprake is van een lerende cultuur waarin het niet alleen draait om het leren van leerlingen maar ook om het leren van leraren en schoolleiders. Goed HRM beleid wordt daarvoor als voorwaarde gezien en schoolleiders spelen een cruciale rol in de implementatie en vertaling van HR beleid in scholen. Met bovenstaande als uitgangspunt heeft de VO-raad binnen de context van de VO-academie, een aantal producten en activiteiten ontwikkeld die een bijdrage leveren aan de professionalisering van middenmanagers, schoolleiders en bestuurders op het gebied van Strategisch HRM.
Wat is strategisch HRM en wat is het AMO-model?
In het onderwijs is behoefte aan een nieuwe benadering van personeelsbeleid: voortbouwend op de verworvenheden van integraal personeelsbeleid, maar zonder de beperkingen. Er zijn maar weinig sectoren waar het etiket ‘mensenwerk’ meer op zijn plaats is dan in het onderwijs. De vorming van jonge mensen tot toekomstige burgers en werknemers is een grote maatschappelijke opdracht. Een opdracht die, zo blijkt keer op keer uit onderzoek, staat of valt met de kwaliteit van leraren. Het is aan schoolleiders en bestuurders om leraren in staat te stellen hun opdracht zo goed mogelijk te vervullen. Wat hebben leraren nodig om hun werk goed te kunnen doen? Human resource management (HRM) heeft betrekking op managementbesluitvorming ten aanzien van beleid en concrete activiteiten die samen arbeidsrelaties vormgeven in een organisatie en gericht zijn op het behalen van organisatiedoelstellingen, maatschappelijke doelstellingen en doelstellingen van individuele medewerkers (Boselie, 2014: 5).
Dit is een brede benadering, die nadrukkelijk oog heeft voor drie aspecten:
- de omgeving en de context, zowel binnen als buiten de organisatie
- belangenpartijen binnen en buiten de organisatie
- doelstellingen op meerdere gebieden: organisatie, maatschappij en medewerker.
Strategisch HRM of SHRM is een HRM-benadering die is gericht op het realiseren van doelen en opbrengsten voor de organisatie, voor medewerkers en de maatschappij. Het is één ding om te constateren dat strategisch HRM bijdraagt aan het realiseren van organisatiedoelen, maar vraag twee is hoe dat dan werkt. Onderzoek hiernaar heeft geresulteerd in de HRM-waardeketen, een essentieel uitgangspunt voor effectieve HRM. De keten beschrijft wat de verbindende schakels zijn die maken dat HRM waarde toevoegt Het hart van de waardeketen wordt gevormd door het AMO-model, een van de mees gebruikte modellen om vast te stellen hoe HRM bijdraagt aan doelen en opbrengsten. Volgens HRM-onderzoekers is professioneel gedrag afhankelijk van drie factoren:
- De A van abilities: hoe bekwaam zijn de medewerkers?
- De M van motivation: hoe gemotiveerd zijn de medewerkers?
- De O van opportunity to perform: welke ruimte en hulpmiddelen krijgen de medewerkers om hun werk goed te doen?
Wezenlijk voor SHRM is dat doelen die de school zich stelt, uitgangspunt zijn van het personeelsbeleid en dat het personeelsbeleid zo wordt uitgewerkt dat het gericht is op het realiseren van die doelen. Dat klinkt als een open deur, maar de praktijk is anders. Er is nog veel winst te boeken in het zodanig formuleren van doelen en opbrengsten dat ze leidend kunnen zijn voor strategisch HRM-beleid. De meeste scholen zullen hun doelen dus moeten concretiseren als ze handen en voeten willen geven aan SHRM. Het is belangrijk daarbij de context van de school te betrekken: wat kenmerkt de leerling populatie? Wat is de identiteit van de school? Welke didactische concepten worden toegepast of ontwikkeld (denk aan gepersonaliseerd leren)? Welke uitdagingen of ‘key issues’ spelen er? Alleen als de school haar doelen concreet maakt, kunnen leraren bespreken wat elk van die doelen voor hen betekent en hoe ze kunnen nagaan in welke mate ze het bereiken. De koppeling met het personeelsbeleid kan worden gemaakt door telkens de vraag te bespreken wat leraren nodig hebben om de geformuleerdeopbrengsten te realiseren.
Online Magazine: toekomstgericht onderwijs in het vo
In een professionele schoolorganisatie gaan onderwijsontwikkeling en personeelsontwikkeling in hand. De afgelopen jaren heeft de VO-raad de professionalisering in de sector met veel plezier gefaciliteerd en ondersteund. Bijvoorbeeld via trainingen, leernetwerken, collegiale visitaties en werkconferenties.
De kennis en kunde die in die tijd verzameld is, is nu gebundeld in een online magazine. U vindt daarin inzichten, praktijkvoorbeelden en ervaringen over de ontwikkeling van professionele schoolorganisaties van wetenschappers én collega’s uit het VO.
Bekijk het online magazine: toekomstgericht onderwijs in het vo
