Recensie door Wouter Vellema, hoofd bedrijfsvoering/controller Schoonhovens College

Een boek over de basis van leidinggeven, waarin de belangrijkste aspecten beknopt worden besproken. Leesbaar, compact met primaire handvatten voor een directe start. Van der Kraan beschrijft in duidelijke stappen de verschillende fases waar een nieuwe leidinggevende zich bewust van moet zijn zodra hij of zij start in een nieuwe organisatie als leidinggevende. Ook bespreekt hij de lastige situatie dat je leidinggevende wordt vanuit je oude team. Dit brengt extra aandachtspunten met zich mee. In drie simpele stappen word je voorbereid op je nieuwe rol als leidinggevende.

De eerste stap is voorbereiden op de nieuwe rol, waarin het belangrijk is te weten wie je zelf bent, hierbij je kwaliteiten kent, wat de rol van leidinggevende is en wat de organisatie van jou verwacht. 

De tweede stap is succesvol starten, waarbij het van belang is te weten wat het effect van je gedrag is, welke kernwaarden van belang zijn en over welke vaardigheden je moet beschikken.

De derde stap is succesvol blijven, waarbij de 4 V’s worden besproken; vergaar kennis, vorm anderen, verbreed je horizon en verkrijg wijsheid. Voor een leidinggevende is het van belang om hierbij een growth mindset te houden. 

De opbouw van het boek is erg helder, bondig beschreven zonder veel uitweidingen, met grafisch relevante illustraties. Ieder hoofdstuk eindigt met een checklist van de leervragen. Een boek dat zelfs voor ervaren leidinggevende weer tot een ‘aha-erlebnis’ kan leiden. Alhoewel elk hoofdstuk refereert aan een managementdenker, mist het boek verwijzingen per hoofdstuk om verder te lezen. Dit zou verder helpend zijn, omdat veel thema’s kort worden belicht. Zo staat er over de organisatiecultuur maar twee pagina’s uitgelegd, terwijl er over dit onderwerp planken vol managementboeken staan.

De conclusie is echter dat dit boek voor elke (startende) leidinggevende nuttig is en zeker ook toepasbaar is in de onderwijssector. Lezen, toepassen en verder verdiepen.

 

 

Recensie door Wrister Grommers, rector-bestuurder Amstelveen College

De auteur heeft een vlot lezend boek geschreven over starten met leidinggeven. In de ondertitel van het boek doet hij een grote belofte: Verrassend simpel stappenplan voor een succesvolle start. In het woordje ‘simpel’ schuilt zowel kracht als de zwakte van dit boek, zoals dat eigenlijk voor alle zelfhulpboeken geldt. Want dat is het in essentie.

Leidinggeven wordt door het ‘simpele stappenplan’ wel erg plat geslagen en nogal sjabloonmatig en instrumenteel benaderd. Nou is ingewikkeld doen ook niet alles, maar de claim dat met dit boek de essentie van leidinggeven wordt overgebracht wordt in mijn ogen beslist niet waargemaakt.

De boodschap is dat, als je alle voorgeschreven stapjes maar volgt, het wel goed komt. Daarmee gaat het uit van maakbaarheid door de kracht van het individu (zoals eigenlijk alle zelfhulpboeken dat doen). Terwijl leidinggeven juist ook gaat over je verhouden tot een schurende, weerbarstige en vaak onvoorspelbare omgeving. Dat ‘verhouden’ kost moeite, standvastigheid en doorzettingsvermogen. Die invalshoek ontbreekt in dit boek.

Het is een tijdje geleden dat ik begon als leidinggevende, dus ik heb dit boek vooral ook gelezen vanuit de vraag of ik dit boek zou aanraden aan startende leidinggevenden in mijn school. Het antwoord is ‘nee’. Dit boek kan misschien helpen om mensen die starten in hun eerste leidinggevende rol enkele handvatten en wat zelfvertrouwen te geven. Maar dat is het dan ook.

 

 

Recensie door Frouwke Ebbens, senior schoolleider Yuverta vmbo en hGL Eindhoven

Stel je werkt in het onderwijs en je krijgt binnenkort je eerste baan als teamleider. Helpt dit boek je dan goed op weg?

Help/ Hoera ik ga leidinggeven is een gemakkelijk en vlot te lezen boek. Het accent ligt echt op het voorbereiden op en het starten met een leidinggevende functie. Het boek behandelt bijvoorbeeld hoe je je team het beste leert kennen, maar zaken zoals het voeren van functioneringsgesprekken worden niet besproken. 

In het boek komen (over)bekende modellen en auteurs voorbij zoals de cirkel van invloed / betrokkenheid van Stephen Covey. Alles wordt beknopt uitgelegd, zodat je er direct iets mee kan in de praktijk. Achterin staat een boekenlijst, mocht je je meer willen verdiepen in een bepaald thema. Er zijn allerlei opdrachten om tussendoor te doen en je kunt het werkboek en succesplan downloaden om zaken voor jezelf uit te werken. 

Het boek is echt bedoeld voor de beginnende leidinggevende en goed toepasbaar in de onderwijssetting, dus het helpt je zeker op weg. Voor mensen die veel managementliteratuur lezen bevat het boek weinig nieuws. Toch is het boek ook als ervaren leidinggevende leuk om te lezen als opfrissertje, zeker wanneer je op een nieuwe school als leidinggevende aan de slag gaat. 

 

 

Ook voor leidinggevenden is een goed begin het halve werk 

Door Bert Peene (freelance journalist voor o.a. het VO-magazine en Managementboek)
 

Over leiderschap wordt al jaren ontzettend veel gepubliceerd. Artikelen, al dan niet wetenschappelijke papers, boeken. Wie overweegt de stap naar een leidinggevende functie te zetten (of dat inmiddels gedaan heeft) en op zoek is naar bruikbare informatie, heeft dus keus te over; zou je zeggen. Maar zo simpel is dat niet, want de keuze mag dan reuze zijn; het aanbod is sterk versnipperd en het aantal boeken over de eerste stappen als leidinggevende is beperkt. Dat bracht leiderschapscoach Lennart van der Kraan ertoe juist voor die doelgroep een boek te schrijven over hoe je je eerste maanden als leidinggevende succesvol kunt doorkomen. Uitmondend in een ‘verrassend simpel stappenplan’. 

Het boek bestaat uit vier delen. Deel 1 richt zich op een succesvolle voorbereiding. Van der Kraan staat onder andere stil bij wat leiderschap betekent, zet de lezer aan tot zelfanalyse en maakt, last but not least, duidelijk dat het ook belangrijk is je te verdiepen in de organisatie. De organisatiecontext bepaalt immers grotendeels het functioneren van een leider! Deel 2 gaat over het vervolg: een succesvolle start. Hoe bouw je een goede werkrelatie op met je eigen leidinggevende (niet onbelangrijk!), wat verwacht je team van jou en hoe kun je op een efficiënte én effectieve manier met je kostbare tijd omgaan? In deel 3 nodigt hij de lezer uit de laatste stap op weg naar succesvol leiderschap te zetten en maakt hij duidelijk waarom je moet blijven groeien en hoe je dit kunt doen. Ten slotte komt alles samen in het laatste deel, waarin de lezer geholpen wordt zijn (of haar) eigen succesplan te maken. 

Van der Kraan meent dus een gemis in de leiderschapsliteratuur geïdentificeerd te hebben, maar is dat wel helemaal waar? Dat valt te bezien, want als je zoekt naar vergelijkbare boeken, hoef je niet verder te gaan dan vorig jaar om tenminste nog drie vergelijkbare titels te vinden: ‘Stap voor stap naar stevig leiderschap’ van Dick Both et al, ‘Leiding geven & leiding nemen’ van Daan Wienke en ‘Beginnen met leidinggeven’ van Charlotte Staats & Anja Hilgers. De leidinggevende starter heeft dus best wel wat te kiezen. 

Niet al deze auteurs presenteren zoals Van der Kraan een model of stappenplan dat de (beginnend) leidinggevende kan helpen zijn leidinggevende ambities te verwezenlijken. Alleen Staats en Hilgers doen dat: het ‘5S-groeimodel’. Van der Kraans stappenplan kent twee fasen: ‘succesvol voorbereiden’ en ‘succesvol starten’. Tijdens de voorbereiding gaat het er onder meer om jezelf te leren kennen: je belangrijkste waarden, zwakste en sterkste punten en je visie op leiderschap. Verder moet je je verdiepen in je organisatie, met name in wat er van je wordt verwacht. Die stap wordt vaak overgeslagen maar is ontzettend belangrijk. Dees van Oosterhout noemt dat in haar boek ‘Rolswitch’ (2022) het ‘ik-moment’. Dat vergt een serieuze bezinning. Niet alleen op de vraag wat er van je verwacht wordt, maar ook of je jezelf wel capabel acht om aan die verwachtingen te voldoen en of je op de juiste steun en middelen kunt rekenen. Van der Kraan plaatst een aantal van die vragen overigens in de volgende fase: succesvol starten. Daarin plan je als leidinggevende ook een-op-een gesprekken met je teamleden en maak je een begin met timemanagement. 

Het stappenplan dat Van der Kraan mag dan ‘verrassend simpel’ zijn; de werkelijkheid van operationeel leidinggevenden is dat natuurlijk niet. Mensen ‘meekrijgen’ is vaak een hele uitdaging. Dat ervaart bijvoorbeeld ook Damar, de hoofdpersoon in het managementboek-in-romanvorm ‘Hoe word ik een on()derwijs goede TEAMLEIDER. Lessen van ’s werelds ultieme underdog’ van Raimke Groothuizen (2021). Die had voor de opdracht die zij kreeg – de opleiding Vormgeving van het ROC waar zij werkt, terugbrengen van vier naar drie jaar – tot op zekere hoogte zeker baat gehad bij Van der Kraans stappenplan, maar voor een antwoord op de vraag hoe om te gaan met de weerstand die zij bij haar start ontmoette, en het destructief leiderschap van haar eigen leidinggevende, had zij toch ook nog wel andere bronnen moeten raadplegen. (Voor een recensie van dit boek: zie het VO Magazine van september 2021). 

Blijf op de hoogte